Obrazy zostały pobrane z: http://new.meteo.pl/
Prognoza ICM „48h” z 02.10.2009 (h0600), dla niedzieli, 4-tego października 2009 dla h 0600.
Sytuacja baryczna wg ICM
W centrum rozległej depresji nadciągającej z zachodu, z nad Morza Północnego, ciśnienie atmosferyczne osiągnie bardzo niską wartość 969 hPa, t.j. 44 hPa poniżej średniej wartości dla tego regionu, wynoszącej 1013 hPa (precyzyjniej; dla tej szerokości geograficznej). Niż będzie kierował się na wschód do Zatoki Fińskiej. Mapka przedstawia prognozowaną sytuację na h 0600 w niedzielę, w momencie maksymalnej depresji.
Dwa centra – „oka” niżu, świadczą o dużej dynamice tego układu niżowego. Będzie on w fazie pogłębiania się i w miarę szybko będzie się przemieszczać, mimo że przechodzić ma nad lądem - Półwyspem Skandynawskim. Zagęszczenie izobat na przedstawionej mapce potwierdza znaczny gradient ciśnienia i w konsekwencji zapowiada sztormowe wiatry.
Prognoza wiatrowa ICM
Mimo dużej dynamiki niżu, spora rozległość geograficzna tego układu barycznego nie doprowadza do skrajnie dużej wartości gradientu ciśnienia, a w konsekwencji maksymalny prognozowany wiatr szacowny był na 22-23 m/s czyli 10°B. W „lądowym wymiarze” to tylko 80-85 km/h.
Jest to typowy sztorm jesienny, co do prędkości i kierunku przemieszczania się oraz siły wiatru. Mapka przedstawia prognozowaną sytuację na h 0600 w niedzielę, w okresie prognozowanej kulminacji sztormu na Bałtyku Południowym.
http://www.dmi.dk/dmi/index/danmark/vejrkort.htm
Prognoza baryczna wg DMI
Duńska prognoza pogody DMI, z 02.10.2009, z h 2000, jest ciut „łagodniejsza”. Zapowiada tylko 973 hPa, i wiatr maksymalnie do 21 m/s. Kulminacja też prognozowana jest na h 0600 w niedzielę.
Prognoza wiatrowa wg DMI
W szczegółowym opracowaniu rozkładu i prędkości wiatru, na h 1200 (6h później), prędkość wiatru przy polskim wybrzeżu szacowana jest na 21-24 m/s. Będzie to kulminacja dla polskiej strefy brzegowej.
Prognoza NATO
Z 02.10.2009, z h 0000. Załączony obraz to +48h, czyli na h 0000, 04.10.2009r. Ten model też szacuje łagodniej: minimum to tylko 974 hPa.
Prognoza ICM z 03.10.2009 z h0600, na ~24h przed prognozowanym, najniższym ciśnieniem w niżu, czyli dla niedzieli, 4-tego października 2009, dla h 0600.
Sytuacja baryczna wg ICM
Ciśnienie atmosferyczne w centrum, osiągnie jeszcze niższą wartość od wcześniej prognozowanej i osiągnie wartość 967 hPa, t.j. 46 hPa poniżej średniej wartości.
Dwa centra – „oka” niżu, zamieniają się rolą. Dotychczas wiodące centrum SW „słabnie” i będzie jak zatoka niżowa, szybciej przemieszczać się na wschód od pozostałych części niżu. Natomiast „oko” NE, pogłębi się do 967 hPa i przejmie rolę centrum niżu. Mapka pokazuje moment tej zamiany. Ciekawostką jest to, że w dalszych godzinach prognozy ponownie ma nastąpić zamiana ról, tych centrów.
Prognoza wiatrowa ICM
Prognoza ICM z 03.10.2009 z h0600, na ~36h przed prognozowaną kulminacją sztormu na Bałtyku Południowym (maksymalny obszar maksymalnego wiatru), czyli dla niedzieli, 4-tego października 2009, dla h 1800.
Maksymalny prognozowany wiatr szacowany był na 22-23 m/s czyli 10°B. W stosunku do wcześniejszej prognozy maksymalna wartość jest identyczna, jednak rozległość obszaru z takim wiatrem uległa zwiększeniu, a i czas trwania też uległ zwiększeniu. Mapka przedstawia prognozę, najbardziej rozległego obszaru maksymalnego wiatru. Ale wiatr 10°B wystąpi wzdłuż naszego wybrzeża już o h 1200, a w części wschodniej będzie do h 2400.
Meteorogram dla Bałtyku Południowego
(lokalizacja ~10Mm na północ od Rozewia)
Z wykresów można wyczytać, że spadek ciśnienia atmosferycznego będzie prawie liniowy i nie będzie gwałtowny, około 18 hPa w ciągu 18 h. Czyli wyniesie ~1 hPa na godzinę, a bywa czasami i >3 hPa/h. Wzrost ciśnienia - powrót do wartości zwykłych po przejściu depresji też będzie regularny: 15 hPa w 15h.
Wiatr przybierając na sile do 22 m/s, będzie też charakterystycznie „skręcał w prawo”. Charakterystycznie dla niżu dążącego na wschód, którego centrum jest na północ od miejsca obserwacji. Widać to na meteorogramie od h 0900 w sobotę, do h 0800 w poniedziałek. [kolejno: SSW > W > WNW].
http://www.dmi.dk/dmi/index/danmark/vejrkort.htm
Prognoza baryczna DMI
Nadal duńska prognoza pogody DMI, z 03.10.2009 z h 2000, jest „łagodniejsza”. Zapowiada maksymalną depresję na h 0700, o wartości tylko 972 hPa (973 poprzednio) i spadek ciśnienia atmosferycznego prognozuje jako mniejszy o 5 hPa od ICM. Wiatr na Bałtyku Południowym maksymalnie do 21 m/s (bez zmian).
Prognoza wiatrowa DMI
Podobnie jak ICM przewiduje kulminację sztormu na niedzielny wieczór (h 1700) – wiatr w zakresie 21-24m/s. Na mapce można zauważyć maleńki obszar wiatru >24 m/s, zlokalizowany ~10 Mm na N od Łeby. Można podejrzewać, że jest to efekt zagęszczenia strug wiatru w pobliżu brzegu nawietrznego (modele numeryczne prognoz pogody uwzględniają tego typu efekty). Przypomnienie: kierunek wiatru tuż nad powierzchnią morza, jest na półkuli północnej odchylony w lewo do centrum niżu o ~15° względem izobat. To odchylenie maleje wraz ze wzrostem wysokości – efekt mniejszego tarcia od powierzchni ziemi i mniejszego spowolnienia ruchu powietrza. Czyli dla strug powietrza nie będących tuż nad powierzchnią morza, linia wybrzeża w okolicy Łeby jest nawietrzna, mimo kierunku pokazanego na mapce.
Prognoza falowania DMI
Wiatr 10°B „rozbuja” fale do 6-8 metrów wysokości, a maksymalny obszar takiego zafalowania wystąpi też podczas kulminacji wiatrowej - w momencie przesilenia sztormu w rejonie Bałtyku Południowego (h 1700).
Uwaga:
Przy analizowaniu map rozkładu ciśnienia, obszarów wiatru, a zwłaszcza meteorogramów, należy jednak pamiętać, że mimo precyzyjnych wykresów - krzywych różnych parametrów na siatce czasu, są to jednak jedynie prognozy, powstałe metodami numerycznymi z zastosowaniem wielu aproksymacji - czyli przybliżeń i uogólnień.
Podsumowanie:
Obserwowany układ baryczny z uwagi na swoją rozległość, mimo wszystko, nie ekstremalnie niskie ciśnienie w jego centrum oraz znacznie mniejszy wiatr od huraganu (zdecydowanie <<< 12°B), nie może być określany jako orkan północno – atlantycki.
Omawiany niż dokona całkowitego przewietrzenia północnej i środkowej Europy. Usunie ciepłe powietrze, zastępując je świeżym, polarno-morskim, zdecydowanie chłodniejszym. Ta depresja chyba będzie końcem lata i początkiem jesieni w pogodzie nad Europą – obserwujmy to!!!
Komentarz końcowy:
W tym omówieniu pierwszego jesiennego sztormu skoncentrowałem się na opisie samego niżu i jego elementów (centrum, zatoka niżowa), na zmianach ciśnienia oraz wietrze. Całkowicie pominąłem omówienie zjawisk frontowych, rozwój chmur i zachmurzenia oraz pominąłem aspekt opadów. Były tego dwa powody; uproszczenie i ułatwienie zrozumienia zachodzącego zjawiska atmosferycznego oraz fakt, że ów niż wkroczył na Bałtyk Południowy w drugiej już części swojego rozwoju - przez Bałtyk przechodził już tylko front zokludowany. Co to jest? - innym razem. Faza początkowa rozwoju tej depresji odbyła się wcześniej, nad Morzem Północnym, i tam występowały w nim „klasyczne” fronty – ciepły i zimny, które nad Danią połączyły się w front zokludowany.
Rzeczywistość:
W sobotę i niedzielę zostały odwołane rejsy promów Stena Baltica i Finnarrow na linii Gdynia – Karlskrona.
Najniższe ciśnienie we Wrocławiu było w niedzielę o h 0700 i osiągnęło 1006 hPa, wiatr maksymalnie osiągnął 11 m/s (~h1500), średnio wiało 7 m/s.
Wacek Sałaban, 4-ty października 2009r. – podczas kulminacji sztormu
Zachodnie wybrzeże Bornholmu, między portami Helligpeder i Teglkas, podczas wiatru sztormowego 8°B z W, 12.06.2009r.
Podczas omawianego sztormu w niedzielę 04.10.2009r wiało na tym wybrzeżu 9°B (20m/s) z W, a fale miały do 5 m wysokości.